بیشترین ضایعات فلزی تولیدی در صنعت خودرو
صنعت خودرو یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ضایعات فلزی در جهان است. بخشهای مختلف خودرو از فولاد، آلومینیوم، مس و چدن ساخته میشوند و در طول عمر خودرو یا هنگام اسقاط، حجم بالایی از ضایعات را ایجاد میکنند. مدیریت و بازیافت این ضایعات اهمیت زیادی در کاهش هزینههای تولید، حفاظت از محیط زیست و صرفهجویی در منابع طبیعی دارد. برای آشنایی بیشتر با نقش ضایعات فلزی در اقتصاد، میتوانید به صفحه ضایعات استیل مراجعه کنید.
بخشهای اصلی تولیدکننده ضایعات فلزی در خودرو
۱. بدنه و شاسی خودرو (Steel & Aluminium Body Parts)
بدنه و شاسی اصلیترین منبع تولید ضایعات فلزی در خودرو هستند و معمولاً بیش از ۵۰ درصد ضایعات خودرو را تشکیل میدهند. این بخشها از فولاد و آلومینیوم ساخته میشوند که دربها، کاپوت، گلگیر، صندوق عقب و اسکلت اصلی خودرو را شامل میشوند. بهدلیل برخوردهای ناشی از تصادفات، فرسایش در اثر شرایط آبوهوایی (رطوبت، برف و باران) و همچنین استهلاک طبیعی، بدنه و شاسی بهمرور زمان نیاز به تعمیر یا تعویض پیدا میکنند. این موضوع باعث میشود که بازیافت این بخش در اولویت صنایع قرار گیرد، زیرا حجم و تنوع بالایی از فلزات ارزشمند از این قطعات به دست میآید. علاوه بر این، بازیافت فولاد و آلومینیوم از بدنه خودرو، نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی و جلوگیری از استخراج بیرویه معادن دارد.
۲. قطعات موتور و انتقال قدرت (Engine & Transmission Parts)
موتور و گیربکس بهعنوان قلب خودرو از آلیاژهای مقاوم مانند فولاد سخت و چدن ساخته میشوند. بلوک موتور، سرسیلندرها، میللنگ، سوپاپها، چرخدندهها و پوسته گیربکس، قطعاتی هستند که در طول کارکرد بهمرور دچار فرسایش یا شکستگی میشوند. این بخشها حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد ضایعات فلزی خودرو را شامل میشوند. از آنجا که کیفیت و ترکیب آلیاژهای موتور و گیربکس بالاست، بازیافت آنها اهمیت اقتصادی زیادی دارد و فلزات بهدستآمده مجدداً در صنایع سنگین و تولید قطعات یدکی مورد استفاده قرار میگیرند.
۳. سیستم تعلیق و ترمز (Suspension & Brake Systems)
سیستم تعلیق و ترمز خودرو شامل قطعاتی مانند فنرها، کمکفنرها، دیسکها، لنتها، بازوهای فولادی و اتصالات مختلف است. این اجزا بهطور دائم تحت فشارهای مکانیکی، ضربهها و حرارت بالا قرار دارند، به همین دلیل بهسرعت مستهلک میشوند. سهم تقریبی این بخش از ضایعات بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است. دیسکهای ترمز و فنرهای فولادی بیشترین حجم ضایعات این بخش را تشکیل میدهند. بازیافت این قطعات بهخصوص فولاد بهکاررفته در آنها، امکان صرفهجویی در مصرف انرژی و بازگرداندن مواد اولیه به چرخه تولید را فراهم میکند.
۴. سیمکشی و اجزای مسی (Copper Wiring & Components)
اگرچه وزن سیمکشیها نسبت به بدنه و موتور کمتر است، اما ارزش اقتصادی آنها بسیار بالاست. دستهسیمها، کابلهای برق، اتصالات مسی و قطعات الکتریکی خودرو بهطور متوسط ۵ تا ۷ درصد ضایعات خودرو را شامل میشوند. مس بهدلیل رسانایی عالی و کاربرد گسترده در تجهیزات الکتریکی، در بازار ضایعات همیشه تقاضای بالایی دارد. بازیافت سیمکشیها به صنایع برق، مخابرات و تولید تجهیزات الکترونیکی کمک میکند تا هزینههای تولید کاهش یابد و نیاز به استخراج مس جدید کمتر شود.
۵. قطعات آلومینیومی سبک (Lightweight Aluminium Components)
آلومینیوم بهعنوان فلزی سبک و مقاوم در برابر خوردگی، کاربرد زیادی در خودرو دارد. رادیاتورها، رینگهای آلومینیومی، پوسته برخی قطعات موتور و اجزای سبک بدنه از آلومینیوم ساخته میشوند. این بخش حدود ۸ تا ۱۰ درصد ضایعات خودرو را به خود اختصاص میدهد. از آنجا که آلومینیوم بهراحتی ذوب و بازیافت میشود و کیفیت آن حتی پس از بازیافت تغییر چندانی نمیکند، ضایعات آلومینیوم خودرو در صنایع مختلف مانند خودروسازی، هوافضا و بستهبندی دوباره مورد استفاده قرار میگیرد.
📊 جدول سهم تقریبی ضایعات فلزی خودرو
| بخش | نوع فلز غالب | سهم تقریبی ضایعات (%) | ارزش بازیافتی |
|---|---|---|---|
| بدنه و شاسی | فولاد، آلومینیوم | ۵۰-۶۰% | متوسط |
| موتور و انتقال قدرت | فولاد، چدن | ۱۵-۲۰% | متوسط |
| سیستم تعلیق و ترمز | فولاد، چدن | ۱۰-۱۵% | متوسط |
| سیمکشی و اجزای مسی | مس | ۵-۷% | بالا |
| قطعات سبک آلومینیومی | آلومینیوم | ۸-۱۰% | بالا |
نتیجهگیری
بررسیها نشان میدهد که بدنه و شاسی خودرو بیشترین سهم ضایعات فلزی را به خود اختصاص میدهند، در حالی که مس و آلومینیوم با وجود حجم کمتر، از نظر اقتصادی باارزشترین بخشها محسوب میشوند. بازیافت هدفمند این ضایعات میتواند ضمن کاهش هزینهها، به صرفهجویی انرژی و حفاظت از محیط زیست نیز کمک کند.